متیل جذاب "تتی متی" به زبان لری ممسنی

"خبر نورآباد"–سرویس اجتماعی:متیل دونُم دِدُنگَکی پوس گُوَر هَمبونَکی_ یِه پیرَمِردی بی هَفتا دُوَر داشت ، یَکی وَ یَکی مَلوس تر ، اِنگار او ماهِ شُو چاردهَ ، که حُکم از خدا شَوانَه هفتا سینی شوم سیشون اییومَ تا سیر ایخَردِن وَ ایخَوسیدِن .

اما یَ روزی وَ روزَلِ خدا پیرَمِرد وَ دِیشون گُ اِی زن مُ ایگُم تا دُوَرَلَ بُوَرُم مِن ای کُه بیابون وِل کُنُم بیام تا و شَرِشون راحت وا بِیم کِه دَ مَهلی خَرجِشون زِیادی کِردهِ وَریمون وَ یَ خُوردَه ای وَضمون بِتَر وابو.

دِی دُوَرَل مَهلی کِ نَ کَم بو ، ناراحت وابی و گِریوِس وَ التماس کِ که پیرَمِرد تُنَ دامِ وَ اُو خدا ایکارَ مَکُن اما تَی پیرَمِرد و خَرج نَرَه کِ نَرَه .

پیرَمِرد دُوَرَلَ صِدا زَ وَ وَشون گُ کِ یَ مَشکِ اَویی وَرداریت تا بِرَیم وَ کُه، هِرمو وَ اَنجیک بِچینیم. دُوَرَل گُتِن ایما آمادیم .

هَمَشون اُفتاسِن وَ رَه ،رَهتِنُ رَهتِنُ رَهتن تا رَسیدِن وَ دِرَختَلِ هِرمو وَ اَنجیک وَ شِرو کِردِن وَ چیدَن.

یَ خُوردَه کِه چیدِن پیرَمِرد گُ کِه مُ باید بِرَوُم دَسَ اَو وَ ایشان سَیل واپَس مَکُنیت تا مُ بیام. پیرَمِرد مَشکَ وَرداشت وَ رَ اُولَتشون مَشکَ سِمَ کِ وَ نِهاش سَرِ دارِ هِرمو وَ دَر رَ سی حونَش.

دُوَرَل هرچی ویسادن بُشون نومه . کُشکُلوترین دُوَرِش کِه نومِش تِـتی مِـتی بی وَ هَمَش رِندتَر بی گُ : دُوَرَل! مَ یَ دَسَ اَویی مَ چِقَر طول ایکَشِه یَه کَلَکی مِن کارِه.دُوَرَل سِیلَ واپَس کِردِن : اِ اِ !! یُ خُ مَشکِ رَهتِه دَسَ اَو .

دیدِن خَوَری وَ پیرَمِرد نیسی. هَرچِه دُوَرَل وَایلَت جُسِن واولَت جُسِن نَ خِیر! طرف دَررَهتِه ، رَهتِ سی حُونَه.دُوَرَل مَهلی ناراحَت وابیدِن کِه ایما سَربار بُو وَ دِیمون نَبیدیم ، روزیمونَ ، خدا ایدا سیچِه ای کارَ با ما کِ.

 دُوَرَل هَم نااُمید اَز هَمَه چی نابَلَد اُفتاسِن وَرَه ، رَهتِنُ رَهتِنُ رَهتِن تا وَدیر یَ دیدِ مَهلی سِه ی دیدِن ، و رَهِتن رِیاش تا وَش رَسیدِن ، اَمّا اُوسُ کِه رَسیدِن ، دیدِن کِه یَه حونِه یِ مَهلی گَپویَه هَمَچی هَم مِنِش هِ اَما هیشکَه مِنِش نی غافل وَیُ کِه یُ حونه یِ دیوِه. دُوَرَل تَصمیم گِرُتِن تا بِرَن داخِلِش اُمشَونه وَ سَرکُنِن تا صَبا خدا چِه بُخو.اما دیو عادَتِشِه کِه هَرگَه وَحونَش ایزَه وَدَر تا هَفت روز وانیگَشت .

دُوَرَل هَم خیال ایکِردِن کِه ای حونَه صِحاب نداره و مِنِش مُوندِن تا یُ کِه بَعدَ هَفت روز دیو اُومَه مِن حُونَه وَ بویِ آدمیزاد خَرد وَ بوش دیو یَه کَبلارَه ی کِ گُ بووو ایا بویِ آدمیزاد ایا.دُوَرَل مَهلی زَهلشون رَ و گُتِن خدایا یُ چه سَرنِوِشتیَه که سی ایما نِهادیَه.

دیو دَرَلِ حونَنَ بَس وَ دیم دُوَرَل گَشت تا دُوَرَلَ جُس .دیو مَهلی دِلِش خَش وابی که یَکُلی غذای خَشی سی خَردَن داره.دیو که مَهلی کِهرهَ بی سی یُ کِ دُوَرَل زَهلَشون نَره دَرِین با خَش زَبونی گُ دُوَرَل قَشَنگ مَلوسُم مَهلی خوشحالُم که اُومَیتون و مِنَ وَ تِهنایی دَرآوُردیت.

مِن ای حونه هَمَچی سیتون هِسی و هَرچی بِخُویت سیتون اییارُم.تِتی مِتی که مَهلی رِند بی گُ دُوَرَل دیو ایخو گولمون بِزَنِه ، تا سَرِ مَوقَش بِخَرِمون ، باید یَه رَی بِجوریم و دَریم.تِتی مِتی اِشنُفتَه بی که دیو هَرگَه بِخَوُسِه  تا یَه هَفتَه بیار وانیبو.سی هم یُ و دَدِیَلِش گُ باید وِیسیم تا دیو بِخوسِه اوسُو دَرِیم. دیو هم که حواسِش جَم بی تا دُوَرَل دَرنَرِین شٌو یَولایی صِداشون ایزَه ایگُ کی وَخٌویَه کی دیارِه؟

 تِتی مِتی ایگُ هَمَه وَ خٌویَن غَیرَه تِـتی مِـتی .

هفت شَو و روز اُمَ وُ رَ تا یُ که دیو وَخٌو رَ وَ صَدای خُرُوپُفِش بلند وابی.تـِتی مـِتی خیگَلِ دوشٌویی نَ نِها زِرِ لَحاف وَجایِ خُوش وَ دَدِیَلِش ، تا اگر دیو سَیل کِرد وَ گُ کی وَخَویَه کی بیارِه ، کسی جوابش ندا ، فکر کُنِه که دُوَرَل زِرِ لَحاف خَوسیدِنِ.

دُوَرَل هَفتایی دَررَهتِن وَ رَهتِنُ رَهتِنُ رَهتِن تا رَسیدِن وَ یَه دریایی . دُوَرَل با هَمَه سَختی دریا نَ دور زِین و رَهتِن او لَتِ دریا اما غافل وَیُ که دیو خوَردار وابیدِ و دارِه وَدیمشون اییایهِ ی . یَهو دیو دیرادیر بویِ دُوَرَلَ احساس کِ و دیدِشون .

صِداشون کِ که دُوَرَلِ گُلُم قندو عسلم چِطَری رَهتینه اولَت دریا ، بیام تَیتون. تِتی مِتی که ایخاس دیو خَراکِ جونَوَرَلِ دریا وابو و نابود وابو تِیَش اُفتاس وَ کَفَلِ سَرِ دریا، وَش گُ پاتَ بِنهِ سَرِ سفیدیَلِ دریا و بیو. دیو هَم رَ مِن دریا و هرچی رَ نَرَسی وَ کَفَلِ سفید و سقط کِ .تِـتی مِـتی و دَدِیَلِش گُ که سَیل بِکُنیت اَگَه خین اومَه سَرِ مِل اَو دیو سقط وابیدِه اگهِ نَه باید دَرِیم که ایا سِراغِمون. یَهَو خین اُمَه سَرِ مِلِ اَو وَ دُوَرَل مَهلی دِلِشون خَش وابی و آسودَه رَهشونَه گِرُهتِن ، رَهتِن رَهتِن و رَهتِن تا رَسیدِن وَ یَه رَی . رهنَ رَهتِنُ رَهتِنُ رهتِن تا رسیدِن و یَه شَهرِ مَهلی مَلوسی .

و اُچُو که خدا ایخواس کُرِ پادشاه اُومَدِه بی مِن شهر بِگَردِه وَ تِیَش اُفتاس وَ تِـتی مِـتی وَ دَدِیَلِش. تِـتی مِـتی وَ دَدِیَلِش از بَسکَه مَلوس بیدِن دِلِ کُرِ شاه نَ بُردِن. کُرِ شاه از نومُ وُ نِشونِشون پُرس کِ.

تِـتی مِـتی سَرگُذَشتِشونَه سیش گُ.کُرِ شاه که وَ رِندیُ حاضِر جوابی تِـتی مِـتی مَهلی خَشِش اومَدِه بی تصمیم گِرُ با تِـتی مِـتی عروسی بِکُنِه.

کُرِ پادشاه دَعوَتِشون کِ مِنِ قَصر وَ بَعدَ چَـند روز ترتیبِ داوَتینَه دا وَ عَروسینَه بَرپا کِ .وبا تِـتی مِـتی عروسی کِ و تِـتی مِـتی وابی بِوی قَصر. دَدِیَلِ تِـتی مِتـی هَم با دَربارِیَل عَروسی کِردِن. بَعدها تِـتی مِـتی صِحابِ دُوتا کُر وابی و نومِشونَ نِها قَندیل وَ قَندول. تِـتی مِـتی یِه روزی بالایِ قصر سَیل ایکِ دی یهِ پیرَمِردِ بَدبَختی اُومَدهِ دَمِ قصر که کُمَکِش کُنِن. تِـتی مِـتی بَوشَ اِشنَخت .

وَ نِگَهبانَل گُ دَرَ سیش واز کُنیت تا بیا مِن قصر.تِـتی مِـتی و نوکَرَل گُ که بُوَرتِیش مَلَش بِکُنیت و رَختِ قشنگ کُنیت سَر بَرِش.

بعدِش که پیرَمِردَ حاضِر کِردِن بِوی تِـتی مِـتی مَهلی کِ نَ کَم بو تَحویلیش گِرُ وَ مُحتَرَمونهَ نِشُندِش. پیرَمِرد که وَ چِکِردِ بِوی قصر مَهلی بُهت کِردَه بی با خُش گُ خُدایا یُ سیچهِ ایقَدَر خاطِرِ مِنَ ایخُ. مَوقَه ی چاست تِـتی مِـتی کُرَلِشَ صِدا زَد وَشون گُ اَفتووَه و لَگَن وُ حَولَنَ بِیاریت تا بَواتون دَسَلِشَ بِشورِه.پیرَمِرد مَهلی بُهت کِ و گیج وابی و ای کار.

بعدَ شوم خَردَن تِـتی مِـتی وَ کُرَلِش گُ بِرَیت بِخَوسیت که صَبا بایَد بِرِیت تَی مُلا مَکتَبی. بَچیَل که رَهتِن بِخَوسِن تِـتی مِـتی و پیرَمِرد گُ ایتَری سرگُذَشتِ پیرَمِردینَ که هفتا دُوَرِشَ مِن بیابون وِل کِ سیم بگُی . پیرَمِرد که تِـتی مِـتی نَ نَشنَختَه بی ، سرگُذَشتَ سیش گُ ، وَ مَهلی گِریوِس وَ گُ که مُ هَمو آدَمُم ، و َبعدَ او روز سِیَه روز وابیدُم ، وَ دَیشون هم دِغمَرگ وابی وَ عمر وَتو دا . و ایما هَرگِز نُونِسیم چِه وَسَرشُون اُومَ .تتی متی وَ پیرَمِرد گُ: دلت ایخُو بدونی چه وَسَرشُون اُومَ؟

پیرَمِرد هَمُوطَر که ایگرِیوِس گُ: ها.

تتی متی او چی که وَ سرشون اومَدَه بی نَ سیش گُ.

و سیش گُ : که مُ تِـتی مِـتی یَم زنِ شاهزاده قَصر و دَدِیَلُم هَم با دَربارِیَل عروسی کِردِنِ. پیرَمِرد که حالیش وابی چه خَوَرِه مَهلی ناراحَت وابی وَ اُفتاس وَدَسُ پایِ تِـتی مِـتی گُ که مِنَ بُوَخش. تِـتی مِـتی هَم جَوابِش دا که یُ سَرنِوِشتیَه که خدا سیمون ایخواس.خدا باید بُوَخشِه.از اوسُ دَ تِـتی مِـتی بَوشَ تَی خُش واداشت. وَ تا زِندَه بیدِن زِندَگی مَهلی خَشی داشتِن، وَ هَمیشَه خدانَ شُکر ایکِردِن ، که بَعدَ ای هَمَه سَختی سَرَانجومِ خَشی دارِن.

مَتیل ایما خَشِ خَشِ دَسَه یِ گُلی وَش ایکَشِ       

کانون فکری کودکان و نوجوانان شهرستان ممسنی